Friday, September 30, 2011

અમદાવાદના રીક્ષાવાળા વિષેની એક દંતકથા!

   કવાર એવું બન્યું કે રીક્ષાવાળાઓના બેફામ ડ્રાઇવિંગથી કંટાળીને ભગવાન વિષ્ણુએ રીક્ષાવાળાઓને સ્વર્ગમાંથી તડીપાર કર્યા. હવે રીક્ષાવાળા સ્વર્ગમાં કેવી રીતે ગયા એ પૂછીને અમદાવાદનું નામ બગાડશો નહીં. છતાં વાત નીકળી છે તો કહી દઉં કે યમરાજાને એમના કામમાં મદદ રુપ થવાના પુણ્યપ્રતાપે એમને સ્વર્ગનો વિસા પ્રાપ્ત છે! તડીપાર કરવાનું કારણ પણ એ જ કે તે લોકો જે અમદાવાદમાં કરતા હતા એવું જ સ્વર્ગમાં કરતા હતા.

    સાયકલ પણ ન નિકળી શકે એટલી જગ્યામાંથી એ લોકો આખી રીક્ષા કાઢતા! સ્કૂલ-રીક્ષામાં ખીચોખીચ છોકરાં- દફતરો ભરી બેફામ હંકારતા. ઉપરથી કેરોસીનથી રીક્ષા ચલાવીને સ્વર્ગનું વાતાવરણ બગાડતા. ના, ત્યાં સી.એન.જી. નહોતુ પહોંચ્યુ કારણકે એ વખતે મોદીજી રીક્ષાઓને ફરજીયાત સી.એન.જી.વાળી બનાવીને અમદાવાદને બીજુ સ્વર્ગ બનાવી રહ્યા હતા! અને એ ઇન્દ્રદેવ માટે અલગ ટેંશનનો વિષય હતો.

    અપ્સરાઓ પણ ગુજરતણોની ન્રુત્યકલા, રુપ અને ચતુર્ય સામે હારીને લમણા કુટતી પાછી આવી હતી! કોંગ્રેસવાળા અને માનવ અધિકારવાળા વગેરે સાથે પણ સંતલસો ચલતી હતી. એટલે ઇન્દ્રદેવ પણ મોદીને પછાડવા માટે ના નવા દાવ શોધવામાં વ્યસ્ત હતા એટલે ટ્રાફીક જેવી ક્ષુલ્લક બાબતો માટે એમને સમય નહોતો.

    એમાં બે દિવસ પહેલાંજ પગથી સાઇડ બતાવીને ઓચિંતો વળીગયેલો રીક્ષાવાળો પાછળ વાઘ પર આવતા માતાજી સાથે ભટકાયો. માતાજી એ કમિશ્નર કાર્તિકેયને ફરીયાદ કરી તો એપણ કહે કે એક રીક્ષાવાળાએ મારા મોરના પીછા પર રીક્ષા ચડાવીને ભર ચોમાસે એને બાંડીયો કરી દીધો છે એટલે હું પણ એ લોકો ઘામાં આવે એની જ રાહ જોઉં છું.

    જ્યારે મહાદેવજીનો પોઠીયો લંગડો થઇ ગયો અને ગણપતીજીના ઉંદરની પૂંછડી ચગદાઇ ત્યારે તો એક જ ઘરમાં ચાર કેસ થાયા! અને હદતો ત્યારે થઇ કે ખોડીયાર માતાનો મગર અને ભગવાન વિષ્ણુનો ગરુડ પણ હડફેટે ચડ્યા! એમાં ગરુડતો બિચરો સાંકડી ગલીની લારી પર બાંકડે બેસી ગાંઠીયા ખાતો હતો ત્યાં કોક ગઠીયો ટક્કર મારી ગયો! આમ શ્રી હરીને પોતાને ટાંટીયા તોડવાનું આવ્યું એટલે એમણે પણ છેવટે કેસ પોતાના હાથમાં લઇને ઓર્ડર પર મત્તુ મારી દીધુ!

    આમ રીક્ષાવાળાઓને તડીપાર કર્યા પછી સ્વર્ગની આજુબાજુ ઉંચો કોટ ચણી દીધો જેથી એ લોકો પાછા સ્વર્ગમાં ના ઘુસી જાય. પછી તો સ્વર્ગમાં રાહતની લાગણી ફેલાઇ. હા, નારદજી જેવાને જે મફતમાં એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ મફતમાં જવાનું મળતું હતું એ બંધ થયુ પણ સરવાળે બધા ખુશ હતા!

    એવામાં એક દિવસ સ્વર્ગમાં ગાજ-વિજ સાથે ભારે વરસાદ થયો. ઠેર ઠેર જળ બંબાકાર! વરસાદ એટલો ભારે કે અટકવાનું નામ ન લે. કાન ફાડી નાખે એવા કડાકા અને આંખો અંજાઇ જાય એવી વિજળી થતી હતી. એવામાં એક મોટો કડાકો થયો અને નબળા બાંધકામવાળા કોટમાં તિરાડ પડી! (હા ભાઇ ત્યાં પણ અ.મ્યુ.કો.નો કોઇ સીટી એંજીનીય્રર ઘુસ્યો હશે ને!)

    હા, તો વીજળી પડવાથી સ્વર્ગના કોટમાં તિરાડ પડી....અને બીજા દિવસથી રિક્ષાવાળાઓ પાછા સ્વર્ગમાં ફરતા થઇ ગયા! 

Thursday, July 28, 2011

પરવાનાઓ, શમા સાથે એમ.ઓ.યુ. કરો....

....પ્રણય સંબંધની શરૂઆત ‘નયન ને બંધ રાખી ને…’ કરશો તો પસ્તાશો! બોસ, આંખો ખોલો, મગજ ને પણ બે ટપલા મારો અને તમારા હક્કો માટે જાગૃત થઇ જાવ. અત્યારે જો નયનને બંધ રાખ્યા તો પછી આખી જીંદગી મગજ અને મોઢું બંધ રાખવાનો વારો આવશે! માટે પાણી પહેલા પાળ બાંધી દો...


     પુરાણકાળથી સ્ત્રીઓ નાજુક, અબળા, લાગણીશીલ વગેરે વગેરે ગણાતી આવી છે. પણ એ માસુમ ચહેરાઓ પાછળની તાસીર કંઈક જુદી જ હોય છે. પૌરાણિક કથાઓથી લઇ ને એકતા કપૂરની  કથાઓ સુધી આ રમણીઓએ ખરા સમયે કહાનીમાં ટ્વિસ્ટ લાવી  આપણા રમણભાઈઓની લાઈફ રમણ-ભમણ કરી નાખી હોય એવા ઉલ્લેખો જોવા મળે છે. આમાં વાટ લાગે છે બિચારા કોમળ હૃદયના પુરુષોની! એમાં એમનો કોઈ દોષ નથી કારણ કે એય બિચારા દારૂખનાના કારખાનામાં બીડી પીવે એવા હૈયાફૂટા હોય છે!

     આમાં પણ પાછું ‘ઘર જલાયા ઘર કે ચિરાગ ને’ જેવું થયું છે! આ વર્ગના જ કેટલાક કવિઓએ પોતાની કવિતાઓ અને શાયરીઓમાં રમણીઓની નાજુક અદાઓ, શરાબી આંખો, તીરછી નજર, પરવાળા જેવા હોઠ, મદમાતી ચાલ, મોહક સ્મિતો અને હંસલી જેવી ડોકોના વર્ણનો કરી કરી ને આખાય વર્ગ ને ફટવી મુક્યો છે અને સદીઓથી નાસમજ પરવાનાઓ આ જલતી શમાઓ પર કુરબાન થતા આવ્યા છે. એક રીતે જુઓ તો સદીઓથી આ બધી 'ફૂલો કી રાની, બહારોકી માલકા'ઓ દ્વારા આ ભોળા અને ગભરુ પરવાનાઓ પર ઈમોશનલ અત્યાચાર થતો આવ્યો છે, થઇ રહ્યો છે અને અમારા જેવા જાગૃત લોકો જો નિષ્ક્રિય રહેશે તો આગળ ઉપર પણ થતો જ રહેશે એમ અમને ચોક્કસ લાગે છે.

Shama & Parvana
         પણ હે પરવાનાઓ આનંદો! તમારી ચિંતા કરવાવાળું કોઈ બેઠું છે. સાડા પાંચ કરોડ... સોરી એ અહીં ના આવે નહિ? હા, તો તમારા હિતોનું રક્ષણ કરવા માટે અમે જાગતા બેઠા છીએ. પણ પહેલા તમારે સ્વપ્નોની દુનિયામાંથી નક્કર વાસ્તવિકતાની ધરતી પર ઉતરી આવવું પડશે. બીજું શેર, શાયરી, ગઝલ અને કવિતાઓથી ગેરમાર્ગે દોરવાવાનું છોડી દેવુ પડશે. કારણ કે ગઝલો અને કવિતાઓ એ જાહેરખબર જેવી હોય છે. એમાં પ્રણયિની , પ્રોષિતભર્તૃકા, રૂપગર્વિતા અને માશુકાઓના લડાવી લડાવીને જે વર્ણનો કરવામાં આવે છે એવું એમાં કંઈ હોતું નથી છે. ઉલટાની જાહેરાતો તો એક રીતે સારી કે એમાં ફૂદડી (‘*’) કરીને Conditions apply લખી ને કે પછી Statutory warning દ્વારા ગ્રાહકોને ચેતવણી આપેલી હોય છે. પણ કવિતાઓ તો ભાવક પાસે વાસ્તવિકતાનું મો-વગું ઘાસ પડતું મુકાવી ને દીવાસ્વપ્નો સમા લટકતા ગાજર પાછળ ગધેડાની જેમ દોડતો કરી દે છે! માટે પ્રથમ પગલા રૂપે કવિતાની અસરમાંથી બહાર આવી જવું એ તાકીદની જરૂરીયાત ગણાય.

     જેમ ફક્ત આકર્ષક પેકિંગ, મોમાં પાણી લાવી દે તેવી સોડમ કે જંગી ડિસ્કાઉન્ટ જેવી બાબતથી અંજાઈ ને તમે કોઈ વસ્તુ ખરીદશો ત્યારે શરૂઆતમાં એ સારી લાગે પણ પછી હકીકત પોત પ્રકાશે છે એમ તમે પણ જો પ્રણય સંબંધની શરૂઆત ‘નયન ને બંધ રાખી ને…’ કરશો તો પસ્તાશો! બોસ, આંખો ખોલો, મગજ ને પણ બે ટપલા મારો અને તમારા હક્કો માટે જાગૃત થઇ જાવ. અત્યારે જો નયનને બંધ રાખ્યા તો પછી આખી જીંદગી મગજ અને મોઢું બંધ રાખવાનો વારો આવશે! માટે પાણી પહેલા પાળ બાંધી દો અને લાગણીમાં જરા પણ તણાયા વગર અમે જે  'મોડેલ મેમોરેન્ડમ ઓફ અન્ડરસ્ટેન્ડીંગ' એટલે કે ‘મોડેલ એમ.ઓ.યું.’ બનાવ્યું છે તેની ઉપર તમારાવાળી પાસે સહી કરાવી ને ‘જરા સી સાવધાની, જીંદગી ભર આસાની’ વાળી જાહેરાત યથાર્થ ઠેરવો. તો એક નજર નાખી લો આ વાઈબ્રન્ટ એમ.ઓ.યુ. ઉપર.....          
  1. છોકરી તરીકેનો કોઈ ખાસ બેનીફીટ નહિ મળે. જે વાત મારા ભાઈબંધો ની નહિ ચલાવી લેતો હોઉં એ તારી પણ નહિ જ ચલાવી લઉં.
  2. આપણી લગ્ન તિથી, મારી અને તારી વર્ષગાંઠ કે તારા મમ્મી, પપ્પા, ભાઈ, બહેન, ટોમી-લાલિયા કોઈની પણ વર્ષગાંઠના દિવસો ને બેસતા વર્ષ અને દિવાળી વચ્ચે આવતા ‘ખાડા’ ના દિવસો જેવા પડતર દિવસો ગણવાના રહેશે. અમારા તરફથી ઉજવણી અંગે નું કોઈ વચન આપવામાં આવતું નથી. માટે ભરોસો હોય તો જ આગળ વધવું. નહિ તો મારી પાસે બીજી ૬ છોકરીઓએ સાઈન કરેલા આવા એમ.ઓ.યુ. પડ્યા છે.
  3. છતાં પણ ક્યારેક હું તારા માટે કોઈ ગીફ્ટ લાવું તો એમાંથી ડીઝાઈન, કલર, શેડ, મટીરીયલ, પેટર્ન, વજન વગેરે કોઈ પણ બાબતની ખોડ કાઢવી નહિ. જો કાઢી, તો પછી કાયમ માટે ગીફ્ટ બંધ!
  4. ડ્રેસ કે સાડી 'કેવી લાગે છે?' એમ પૂછવામાં આવશે ત્યારે તે જેવી લાગતી હશે તે સ્પષ્ટ જણાવવામાં આવશે. એ તારા મમ્મી એ, બનેવીએ કે પછી ભાઈ કે બીજા કોઈ સગલાએ આપેલી હશે તોય અભિપ્રાય બદલવામાં નહી આવે.
  5. તારે જો બનેવી હોય તો એને 'साली तो आधी....' વગેરે સાળી વિષયક કહેવતો બોલવા પર પ્રતિબંધ ફરમાવવો પડશે. અમને એવો કોઈ પ્રતિબંધ લાગુ પડશે નહી.
  6. તારા ભાઈને (જો હોય તો)  મારા મિત્રો ની બેઠક થી દૂર રહેવા સ્પષ્ટ સૂચના આપવી.
  7. તારો ભાઈ તારા વતી કે તારી મમ્મી વતી જાસુસી કરતો પકડાશે તો એની ઈતર પ્રવૃત્તિઓનું લીસ્ટ તારા પપ્પા ને પહોચી જશે એની એને જાણ કરી દેવી.
  8. આપણું નક્કી થઇ જાય પછી તારા ભાઈએ પોકેટમની તારા પપ્પા પાસેથી જ લેવાનું રહેશે.
  9. હું તારા ઘરે આવું ત્યારે તારા પપ્પા મારી સાથે મુકેશ કે તલત મહેમુદના ગીતોની વાતો કરી ને બોર ન કરે એનું ધ્યાન રાખવાનું રહેશે.
  10. મારી આગતા સ્વાગતા ફ્રીઝમાં પડી રહેલી સામગ્રીથી નહી પણ મને પસંદ હોય તેવી તાજી વાનગી/ પીણાથી કરવા તારી મમ્મીને સ્પષ્ટ સૂચના આપવી. ગેસ વગરની કોલા કે પેપ્સીની મને સખ્ત નફરત છે અને તારી સોસાયટીના કૂતરાંને ‘રસના’ ચાખવા મળે એવી શક્યતા ઉભી ન થાય એનું ધ્યાન રાખજે.
  11. તારો અભિપ્રાય પૂછવામાં આવે ત્યારે તારે તારા મમ્મી ને પૂછ્યા વગર તાત્કાલિક આપવાનો રહેશે.
  12. નવરાત્રી અને ધૂળેટી જેવા તહેવારોમાં તારી સોસાયટીના છોકરાંઓ ને મારાથી દૂર રાખવા. તારે પોતે પણ એમને તારાથી દૂર રાખવા.  
  13. તારા ગૃપની અને સોસાયટીની બધી જ બહેનપણીઓની મારી સાથે ઓળખાણ કરાવવાની રહેશે.
  14. બપોરે ટીવી પર રસોઈ શોમા જોયેલી વાનગીનો બનાવવાનો પહેલો પ્રયોગ તારા ઘરે જાય ત્યારે ત્યાં જ કરી લેવો પડશે. એ લોકો ટકી  જાય ત્યાર પછી જ આપણા ઘરે એ વાનગી બનાવવી.
  15. તેં બનાવેલી વાનગી સરસ હશે તો એના હું વગર પૂછ્યે વખાણ કરીશ પણ તને ગમતો જ અભિપ્રાય આપું તેવો આગ્રહ રાખવો નહી. હું તારા પ્રેમમાં હોઈ શકું, મારું પેટ નહી. 
  16. તારા માટે જાન હાજર છે પણ રસોઈમાં લાલીયાવાડી નહી ચાલે. 
  17. શોપિંગ મોલ કે શાક માર્કેટમાં તને ખરીદી કરવામાં તકલીફ ન પડે તે માટે આપણા ટેણીયાને હું તેડીશ પણ એના બાળોતિયા ભરેલી તારી હેન્ડબેગ મારા ખભે લટકાવવાનો આગ્રહ રાખવો નહી.
  18. શાક માર્કેટમાં શાક લેતી વખતે નજર મારી પર નહિ, શાક પર રાખવાની રહેશે.
  19. ખરીદવાની વસ્તુઓનું લીસ્ટ શોપિંગ મોલમા પ્રવેશતા પહેલા મને આપવાનું રહેશે અને લીસ્ટ બહારની વસ્તુ ખરીદવા દેવામાં નહી આવે.
  20. મોઢા પર ખાલી પાવડર કે લીપસ્ટિક લગાવવાને મેક-અપ ગણવામાં નહી આવે.
  21. તારી તબિયત વિષેનો ડેઈલી રીપોર્ટ, અડોશી-પડોશીની દિનચર્યાની વિગતો, કરીયાણાવાળાની ઘાલમેલ, ધોબી અને કામવાળા વિશેની ફરિયાદો, વજન ઘટાડવાના નવા સરળ નુસખા વગેરે એક કાગળ પર લખી ને સાંજે મને આપી દેવાના રહેશે, જે હું સુતા પહેલા વાંચી લઈશ. આ બાબતો પર કોઈ ચર્ચા આપવામાં નહિ આવે.
  22. ‘હા’ કે ‘ના’ નો જવાબ માથું હલાવી ને પણ આપી શકાય છે માટે પ્રશ્ન પૂછતી વખતે નજર મારી તરફ રાખવાની રહેશે. જવાબ તરત મળશે અને જવાબ મળી જાય પછી તરત બન્ને એ પોત પોતાના કામે લાગી જવાનું રહેશે.
  23. 'ડાયટીંગ’ એટલે પાંચ માંથી એક રોટલી પર ઘી નહી ચોપડવાનું' એ ખ્યાલ ખોટ્ટો છે.
  24. તારા વજન વિષે અભિપ્રાય પૂછે ત્યારે તું જાડી દેખાતી હોય તો પણ હું 'તારું વજન ઘણું ઉતર્યું છે' એમ કહું એવી અપેક્ષા રાખવી નહી. ‘આપસે પ્યાર કાફી, પર જૂઠ સે માફી!
  25. છોકરાંઓ ઉપર તારો પણ કાબુ હોવો જરૂરી છે. ગમે ત્યારે મને 'લાલિયા છૂ' કહી ને છોકરાઓ પર છોડી મૂકવાની પ્રવૃત્તિ નહી ચાલે.
     આ ‘અન્ડરસ્ટેન્ડીંગ’ એટલે કે સમજુતી પહેલેથી કરવી એટલા માટે જરૂરી છે કારણ કે પાછળથી સમજવાનું કામ ફક્ત તમારે એકલા એ કરવાનું આવશે છે એવે વખતે લખેલું હશે તો બોલશે. ખરું પૂછો તો આ એમ.ઓ.યું. કરી ને પણ તમે એમનું કઈ બગાડી નથી લેવાના! જ્યાં રાજાઓના રાજ જતા રહ્યા, શુરાઓ ખપી ગયા, અરે, અંતર્યામી ભગવાન જેવા ભગવાન શ્રી રામ પણ સ્ત્રી હઠ સામે નમતું જોખી ને ધનુષ-બાણ લઇ ને હરણ પાછળ દોડ્યા હતા અને પછી મોટ્ટી બબાલ વહોરી બેઠા હતા ત્યાં તમે શું ભડાકા કરી લેવાના હતા! છતાં પણ અત્યારે આટલુતો કરી જુઓ પછી તકલીફ હોય તો બીજું વિચારીએ....

નોંધ:-
  1. આ એગ્રીમેન્ટમાં અમારા અનુભવ કરતા અમારા અભ્યાસનો ફાળો વધુ છે.
  2. પરિણામો માટે અમને જવાબદાર ગણવા નહી.  
  3. આ કરારનામું અમલમાં મુક્યા પછી અમને રૂબરૂ મળવાનો આગ્રહ રાખવો નહી. 
માસૂમ ચહેરો, કામણગારી અદાઓ અને મધ ઝરતી વાણી  તમારા મક્કમ ઈરાદા અને આ એમ.ઓ.યુ.ની કલમોનો કુચ્ચો ન ઉડાડી દે એ જ શુભેચ્છા...
--
'બધિર' અમદાવાદી
૨૮-૦૭-૨૦૧૧
Photo Courtesy: Ravi Upadhyay's blog.

Saturday, July 16, 2011

ખુશ્બુ ગુજરાતકી

...ઉત્તર ભારત તરફ જતા જાવ એમ ઢોંસાના સાંભરમાં દાળ બાટીની દાળનો સ્વાદ આવે કે પછી ઉત્તપમ પરોઠા જેવું લાગે તો એમાં રેસ્તરાંવાળાનો નહિ પણ ઘર કૂકડી સાઉથ ઇન્ડિયનોનો વાંક છે.....  


     આપણે ત્યાં વેકેશનમાં કોઈ પ્રવાસન સ્થળ પર ફરવા જવું હોય તો પહેલાં બાળકોની પરીક્ષાનું ટાઈમ ટેબલ આવે પછી તેમાં જોઈ ને પ્રવાસે નીકળવાની તારીખ નક્કી કરવામાં આવે. એ પછી જાતે જ બધા બુકિંગો કરાવી ને જવું કે પછી એરેન્જડ ટુર લેવી એ નક્કી થાય. પછી ઈન્ટરનેટ પર ટ્રેનોમાં વેઇટિંગ લીસ્ટ અને એર ટીકીટના ભાડા જોઈ ને ખબર પડે કે આખા ગામ પાસે પરીક્ષાનું ટાઈમ ટેબલ હતું અને ફક્ત તમે જ બાકી હતા! પછી શિક્ષણ ખાતાની અનિશ્ચિતતાઓને ભાંડતા ભાંડતા તમે કોઈ ટ્રાવેલ્સવાળા પાસે પહોંચશો તો તમારા આશ્ચર્ય વચ્ચે તેની પાસે તમારા બાબાની છેલ્લી પરીક્ષાની રાત્રે જ ઉપડતી અને ખિસ્સે ખપતી પેકેજ ટુરનો પ્લાન હશે અને એ ચોક્કસ ઉપડતી પણ હશે! આમ ટુર ઓપરેટરો પણ હવે ગુજરાતીઓની આ મેન્ટાલીટી જાણી ગયા છે અને એટલે જ એ લોકો શિક્ષણ વિભાગ પાસેથી આખા વર્ષની પરીક્ષાના ટાઈમ ટેબલો મેળવી લેતા હોય તો પણ નવાઈ નહિ! એમની જાહેરાતોમાં આવતા ‘બે ટાઈમ ચા નાસ્તો’, ‘ગુજરાતી ફૂડ’, ‘જૈન ફૂડ’, ‘ગ્રુપ ડિસ્કાઉન્ટ’ જેવા શબ્દોમાં પણ તમે ગુજરાતની મહેક અનુભવી શકશો!

     ટ્રાવેલ્સવાળા સાથેના આ અનુભવથી લઇ ને ટુર પૂરી થાય ત્યાં સુધી ગુજરાત અને ગુજરાતીપણું વગર ટીકીટે તમારી સાથે જ ફરતું હોય એવું તમને લાગશે! હકીકતમાં તમે જોવા તો ગયા હશો કોઈ હિલ સ્ટેશન, દરિયા કિનારો કે પછી કોઈ ઐતિહાસિક કે ધાર્મિક મહત્વના સ્થળ, પણ ટુરના પેકેજની સાથે તમને કેટલીક ગુજરાત સ્પેશિયલ આઈટમો બિલકુલ મફત મળશે. તમારી જરા પણ ઈચ્છા નહિ હોય તો પણ એ આઈટમો તમને સામેથી આવી ને મળશે! દા.ત. તમે જે હોટેલમાં ઉતર્યા હશો એની લોબીમાં એસ.આર.પી.વાળા પહેરે છે એવી બાંયવાળી ગંજી અને અને લુંગી પહેરેલો ગુજરાતી વેપારી! તો સવારે હોટેલના રૂમની બાલ્કનીમાં સુકાતી ‘ડોરા’ બ્રાન્ડની બાંયવાળી ચડ્ડીઓ કે કાને જનોઈ ચડાવી ટોઇલેટ શોધતા આધેડ કે પછી ડાઈનીંગ રૂમમાંથી જમીને ખભે નેપકીન નાખી વરિયાળી ચાવતો ચાવતો આવતો કાઠીયાવાડી ન મળે તો સમજી લેજો કે તમારો ફેરો ફોગટ ગયો!

     આ બધી જ ટુરની હીટ આઈટમ જો હોય તો એ છે ઢેબરાં ઉર્ફે થેપલા! ભૂખ લાગી હોય, ડીનર માટેના હોલ્ટની વાર હોય અને આખા દિવસની હડિયા-પાટું પછી તમે બારી પાસેની સીટ પર બેઠા બેઠા ઝોકું ખાવાનો નિષ્ફળ પ્રયત્ન કરતા હોવ ત્યારે જ તમારાથી ચારેક હરોળ પાછળની સીટ પર ખુલેલા ડબ્બામાંથી નીકળેલી ‘ખુશ્બુ ગુજરાતકી’ એવી થેપલાની સુગંધ તમને ઢંઢોળીને જગાડશે! નીકળતી વખતે તમારા ‘સતી’ એ જ્યારે સામાન સાથે થેપલાના ડબ્બા સહિતની નાસ્તાની અલગ બેગ ભરીને મૂકી હશે ત્યારે તો તમારો પિત્તો ગયો હશે પણ અત્યારે થેપલાની લોભામણી સુગંધ તમને ચળાવી મુકાશે એ નક્કી. અને પછી તો આતંકવાદીના થેલામાંથી જેમ કારતુસો, ગ્રેનેડ, RDX ને AK47 નીકળે એમ તમારા ‘સતી’ ના થેલામાંથી થેપલા, હિંગની ખાલી ડબ્બીમાં ભરેલી લસણની ચટણી, છુંદો, આથેલા મરચા, સુખડી અને એવું બધું જેવું નીકળવા માંડશે એવો તમારો ગુસ્સો ગાયબ થઇ જશે! એક હળવા ઠપકા/ છણકા સાથે એ બધું જ તમને તો મળશે જ પણ સાથે સાથે આ દ્રશ્ય ને અવાચક થઇ ને જોઈ રહેલ તમારા પર-પ્રાંતીય સહપ્રવાસી કુટુંબને પણ મળશે અને એ સાથે એક નવા સંબંધની શરૂઆત પણ થશે જેમાં ગુજરાતનું થેપલું નિમિત્ત બનશે!



     થેપલાનું આપણા પાકશાસ્ત્રમાં અનોખું સ્થાન છે! થેપલા વગર પ્રવાસે નીકળેલો ગુજરાતી શસ્ત્ર વગરના સૈનિક જેવો લાગે છે! થેપલાને તમે ઇમરજન્સી ફૂડ, સ્નેક્સ, બ્રેકફાસ્ટ કે પછી રાત્રીના ભોજનમાં સ્થાન આપી શકો છો. હવે તો આપણા થેપલા એટલા પ્રખ્યાત છે કે હોટેલમાં પણ આઈ.ડી. પ્રૂફની જગ્યા એ થેપલા બતાવી દો તો પણ ચાલી જાય! અમારું તો માનવું છે કે અમેરિકામાં થેપલાની જોડે લસણની ચટણી અને છુંદો બતાવો તો વ્હાઈટ હાઉસમાં આંટો પણ મારવા દે તો નવાઈ નહિ!

     આ પ્રકારના પ્રવાસોમાં અને એમાં પણ ખાસ કરીને ઐતિહાસિક સ્થળોની મુલાકાત વખતે ‘ગાઈડ’ નામના અનિવાર્ય અનિષ્ટનો પરિચય તમને અચૂક થશે! આપણે ત્યાં મૃતકના સગાના ગળામાં વીટાળેલું જે ધોતિયું શોક સુચવે છે એ જ ધોતિયુ અહિ એના આઇડેંટીટી કાર્ડ તરીકે કામ આપે છે! આમ જુઓ તો ગાઇડનું કામ જે તે સ્થળ સાથે સંકળાયેલી ઐતિહાસિક ઘટનાઓ, વ્યક્તિઓ અને સ્થાપત્યકલા વિષયક માહિતી આપવાનું છે પણ એટલેથી આગળ વધીને મોબાઈલના ચાર્જીંગથી લઈને શોપિંગ, ફોટોગ્રાફી, નાસ્તા-પાણી વગેરે બાબતોમાં પણ એની ગાઈડ તરીકેની સેવાઓ આપવાનું ચૂકતો નથી! ‘ગુજરાતી થાલી ચાહિયે તો એક અચ્છી જગા હૈ’ એવું તો એ તમને પાંચમી મીનીટે જણાવી દેશે!

     ધાર્મિક કે ઐતિહાસિક રીતે મહત્વના સ્થાપત્ય આગળ ઉભા રહીને પોપટની જેમ ગોખેલી માહિતી બોલતા ગાઇડને સંભાળવો એક લહાવો છે! ધાર્મિક વિધિ કરાવતી વખતે ગોર મહારાજ રીધમ તોડ્યા વગર “ત્રણ આચમની પાણી મુકો”, “ભગવાન પર ચોખા ચડાવો”, “શ્રીફળ પર ચાંલ્લો કરો” એવું વચ્ચે વચ્ચે બોલતા હોય છે એમ જ આ વીરો “આપકી બાયી ઔર દેખીયે, યે અકબરકી ફિરંગી બીવીકા કમરા હૈ”, “અબ આપકી દાહિની ઔર દેખીયે, યે અકબરકી રાજપૂત બીવી જોધાબાઈકા કમરા હૈ” એમ બોલતો જશે અને ત્યારે સાથે સાથે રૂમમાં  હાજર બીજા જૂથમાંથી કોઈ “જોધા બાઈ ‘રસોડા’ કિધર હૈ?” કે ગુજરાતીમાં “રૂમ તો ચારે બાજુથી ખુલ્લો છે” એવો ગણગણાટ પણ સંભળાશે!



    એ જ્યારે કહે કે “યે કમરે કે બીચ મેં જો લેમ્પ દેખ રહે હો વો લોર્ડ કર્ઝન ને જોધાબાઈ કો તોહફે કે તૌર પે દિયા થા...” ત્યારે તમારી નજર કબુતરના ચરકથી ભરેલા છતમાંથી લટકતા લેમ્પ પર પડશે અને તમને પહેલો વિચાર એ આવશે કે લોર્ડ કર્ઝને આ લેમ્પ ચરક સાથે આપ્યો હશે કે એ માટે કબૂતરો અલગથી આપ્યા હશે? અને એની કથાઓ સાંભળીને તમને આવા તો ઘણા પ્રશ્નો થશે! પરંતુ તમારે એ પ્રશ્નો મનમાં જ રાખવાના, એને પૂછવાના નહિ! નહીતર એ નારાજ થઇ ને અકબરના જમાનામાં ટીપું સુલતાન ને ઘુસાડશે, શિવાજીને પાણીપતમાં લડાવશે કે પછી બાકીના સ્થળો ‘લપેટી’ લઇ ને પેમેન્ટ માંગતો ઉભો રહેશે! માટે સંયમ રાખવો. એ કહે કે આ અકબરનો ‘થુંક મહેલ’ છે અને અકબર પાન ખાવા અને થૂંકવા માટે ખાસ અહિયા આવતો હતો તો તમારે પ્રેમથી એની વાત માની પણ લેવાની! તમે સ્કૂલમાં ભણ્યા હોવ એનાથી કંઈક જુદીજ ઐતિહાસિક અને પ્રાગૈતિહાસિકથી લઇ ને હાસ્યરસિક કથાઓ એ તમને સંભળાવશે! તમારે એ સાંભળવાની, માનવાની અને એમાંથી આનંદ ઉઠાવવાનો! યાર, તમે જેના ચરણોમાં લાખો રૂપિયા મૂકી આવો છો એ પ.પૂ.ધ.ધૂ.ઓ વેદ, પુરાણ અને શાસ્ત્રોના નામે મન ફાવે એ કથાઓ સંભળાવે છે એ તમે ચેક કરવા જાવ છો? તો પછી પચ્ચા-હો રૂપિયા લઈને મહેલ, મૂર્તિઓ અને હોજ વિષે મનોરંજક કથા સંભળાવનાર ગરીબ ગાઈડનો શો વાંક? અને ઇતિહાસ ફની હોઈ શકે છે, બહુ સેન્ટી નહિ થવાનું! ટુરમાં તો આવું ચાલ્યા કરે.

     આવી ટુરમાં એક અગત્યનો તબક્કો વારંવાર આવશે અને એ છે શોપિંગનો! હારબંધ દુકાનો વચ્ચેથી પસાર થતી વખતે તમારી પત્નીમાં શાકમાર્કેટમાં ફરતી ગાયના જેવી અજબની સ્ફીર્તિનો સંચાર થયેલો જણાશે! જો તમે કુશળ ગોવાળની જેમ કાબુ ન રાખ્યો તો તમારી પદયાત્રા કન્ડકટરની સ્મશાનયાત્રાની જેમ દર બસ સ્ટેન્ડે અટકતી અટકતી ચાલશે અને વોલેટ હળવું થશે એ જુદું!

     શોપિંગ દરમ્યાન કેટલીક એવી ઘટનાઓ પણ બનશે કે જ્યારે તમારે વધુ સંયમથી વર્તવું પડશે. દા.ત. તમારી પત્ની જ્યારે હિન્દીભાષી દુકાનદાર જોડે હિન્દીમાં ભાવતાલ કરવાનું શરુ કરે ત્યારે! આવે સમયે તમારે “પતે એટલે મિસ કોલ કરજે” એવું કહી ને નજીકના ફાસ્ટ ફૂડના  પાર્લર કે ફૂડ જોઇન્ટ પર જઈ ને ‘મૌકે કા ફાયદા’ ઉઠાવી લેવાનો! આમ કરવાથી બિલમાં ૫૦% સુધી નો ઘટાડો પણ થાય છે એવું અનુભવીઓ કહે છે. ટુર જેમ આગળ ધપતી જાય એમ નાસ્તાની આઈટમોની બાદબાકી થતી જાય છે અને શોપિંગ કરેલી ચીજો ઉમેરાતી જાય છે. સરવાળે પાછા ફરતી વખતે સામાનમાં એક પણ નંગ નો ઉમેરો થતો નથી એ ગુજરાતીઓની ખૂબી છે!

   આમ એક એક ગુજરાતી પોતે ગુજરાતના મજબુત બ્રાન્ડ એમ્બેસેડર જેવો છે અને દેશ દુનિયામાં ‘ખુશ્બુ ગુજરાતકી’ ચોમેર ફેલાયેલી હોવા છતાં અમિતાભને બોલાવી ને ખાસ પ્રચાર કરવાની કેમ જરૂર પડી એ અમારી ટૂંકી બુદ્ધિમાં આવતું નથી!

કહત બધીરા....
આવી જ એક ટુર દરમ્યાન અમે આમારા સ્વાનુભવ અને વધુ તો અભ્યાસના આધારે ધ્યાનમાં રાખવા જેવી કેટલીક બાબતોની યાદી બનાવી છે જે તમારા લાભાર્થે અહીં મુકું છું.
  • વાપરયેલો નહાવાનો સાબુ ફરસાણની ખાલી કોથળીમાં ભરશો નહિ. નહીતર બીજા દિવસે તમારું સમસ્ત કુટુંબ નહાઈ ને ફ્રેશ થવાને બદલે નહાઈ ને મસાલેદાર થઇ જશે!
  • કોઈ પણ જગ્યા એ માહિતી મેળવવા માટે પૂછપરછ કરીને સ્થળ છોડતી વખતે પેલો શું બબડે છે એ સાંભળવા ઉભા રહેવું નહિ. મોટે ભાગે તો એ ગુજરાત અને ગુજરાતીઓ વિષે એ પોતાની ભાષામાં અભિપ્રાય જ દર્શાવતો હશે અને એમાં ચોક્કસ શબ્દોની જગ્યાએ ‘બીપ’ અવાજ નહિ આવતો  હોઈ તમે એ સાંભળી નહિ શકો!
  • એ જ રીતે શોપિંગ વખતે તમે ટાઈમ પાસ કરો છો એ સામેવાળા ને ખબર પડે તે પહેલા સ્થળ છોડી દેવું!
  • ઉત્તર ભારત તરફ જતા જાવ એમ ઢોંસાના સાંભરમાં દાળ બાટીની દાળનો સ્વાદ આવે કે પછી ઉત્તપમ પરોઠા જેવું લાગે તો એમાં રેસ્તરાંવાળાનો નહિ પણ ઘર કૂકડી સાઉથ ઇન્ડિયનોનો વાંક છે. એ લોકો કમાઈ કમાઈ ને મંદિરોના ભોયરા ભરવાને બદલે દુનિયામાં ફરતા હોત તો આવું ન થાત!
  • થેપલાનો ડબ્બો કપડાની બેગથી દુર રાખવો નહીતર જે ગામમાં જશો એ ગામમાં થેપલાની ખુશ્બુવાળા પરફ્યુમની ડીમાંડ નીકળશે, ગ્રાહકો એની અલૌકિક સુવાસને વર્ણવી નહિ શકે અને પરિણામે આખું ગામ ધંધે લાગી જશે!
  • લગ્ન પછી હનીમુન પર જવા વોલ્વો કોચમાં નીકળવાના હોવ તો સેફટી પીનો અને સુતળી સાથે રાખજો કારણકે બસના પડદા બહુ ઉડાઉડ કરતા હોય છે!
--
'બધિર' અમદાવાદી
તા: ૧૬-૦૭-૨૦૧૧

Tuesday, June 28, 2011

આઇટમ અંકલ હવે આટલે થી અટકો....

આજકાલ ટી.વી. ચેનલ્સ પર આતશબાજીનો માહોલ છે! એક બાજુ પર બીગ-બી ‘બુઢ્ઢા હોગા તેરા બાપ’ ના હાકોટા પડી રહ્યો છે તો બીજી બાજુ આમિર ખાન એની હોમ પ્રોડકશનની ફિલ્મ ‘દિલ્હી બેલી’ને હીટ કરાવવા માટે પોતાને ‘આઇટમ બોય’ તરીકે રજુ કરી ને એના સ્ટાન્ડર્ડ નખરા પર ઉતરી આવ્યો છે! બન્નેની ફિલ્મો ૧લી જુલાઈ એ થીયેટરોમાં ટકરાશે એટલે એમના દમ-ખમ મપાઈ જશે. પણ આ આખી ઘટનામાં અમને ૪૫ વર્ષના આમિર અંકલના આઇટમ ‘બોય’ તરીકેના દાવામાં વધારે રસ પડ્યો છે!

     તમે કહેશો કે ૬૮ વર્ષના ‘બુઢ્ઢા’ બિગ-બીના દાવામાં અમને કેમ રસ ન પડ્યો? તો જવાબ અમિતાભને બુઢ્ઢો કહેનારને એ પોતે આપે છે એ જ છે - ‘બુઢ્ઢા હોગા તેરા બાપ’! નજર ના લગે બચ્ચે કો, અભી ઉંમર હી ક્યા હૈ? અને વધારે પૂછશો તો આપણી વચ્ચે ઝઘડો થઇ જશે બોસ! વાત આમિરની ચાલે છે તો એની જ કરો.

     તમને એ કયા એન્ગલ થી ‘બોય’ જેવો લાગ્યો એ કહો પહેલા. ગજિની વખતે ૨૩ વર્ષની અસીન સામે યુવાન દેખાવા માટે એણે ફેસ લીફ્ટ કરાવ્યું, પાઉં-ભાજીના બનનું આખું પેકેટ ગળી ગયો હોય એવા સિક્સ પેક બનાવ્યા, બોટોક્સ પણ લીધું હશે અને તો પણ પનો ટૂંકો પડતો હતો તે ટકલું કરાવીને દુનિયામાં ફર્યો. લોકોના વાળ કાપ્યા. આ બધું ઉંમર ગુપચાવવા જ ને? પણ શું ફેર પડ્યો? કોકે ટકલું કરાવ્યું હોય તો એ જોઈ ને લોકો એના વિલન ‘ગજિની’ ને યાદ કરતાં હતા પણ  ‘સંજય સિંઘાનીયા’ ના રોલમાં આમીર ને નહિ! લો, શું કમાયો એમાં?

     અને હવે તો એને પોતાની આગામી ફિલ્મના ગેટ-અપમં ફરવાની ટેવ પડી ગઈ છે. દિલ ચાહતા હૈ વખતે દાઢી પર વંદો ચોંટ્યો હોય એવી દાઢી રાખી ને ફર્યો, મંગલ પાંડે વખતે મોટ્ટી મૂછો અને લાંબા વાળ રાખ્યા, ગજિની વખતે ટકલું કરાવ્યું અને અત્યારે પણ ડાચાની બખોલ પર તોરણ બાંધ્યું હોય એવી બે બાજુ લબડતી મૂછો લઇ ને ફરે છે! ફરે છે તો ભલે ફરતો પણ અમને તો એની પાછળ સંતાયેલા આમિર કાકા દેખાઈ જ જાય છે! અને આ બધું એ પરફેકશનના નામે કરે છે એટલે અમને વધુ ચિંતા પેઠી છે!

     અમારી ચિંતા વ્યાજબી છે અને એટલેજ અમે તો એને વિનંતી કરીએ છીએ કે બધા રોલ કરજે પણ ટારઝન નો રોલ કવાનો વિચાર ના કરતો બાપલા! જરા વિચરી જુઓ તો ચિત્તાના ચામડાની અન્ડરવિયર પહેરેલો સાડા પાંચ ફૂટીયો ટારઝન મોટા મોટા એવોર્ડ સમારંભોમાં, જાહેર સ્થોળોએ, હોટલોમાં, કોઈની સ્મશાન યાત્રામાં કે લગનમાં ફરતો હોય એ કેવું લાગે? અને એ તો આદત વશ એની ચડ્ડી ચિત્તાના ચામડાની છે એવી ખબર મેનકા ગાંધી સુધી પહોચાડ્યા વગર રહેવનો? પછી તો ચેનલવાળા ‘ક્યા યે આમીર હૈ યા ચિતે કી ખાલ મેં ભેડિયા?’, ‘ક્યા હૈ આમીર કી ચડ્ડીકા રાઝ?’, ‘મેનકા ટારઝન કો જંગલ ભેજેગી યા જેલ દેખીયે આજ રાત નૌ બજે’ એવી લાવારીઓ કરી ને આપણો ટાઈમ બગાડે એ જુદું! યાર આપણે ત્રણ કલાક અને ૫૦૦ રૂપિયા ખર્ચીને ને એની ફિલ્મ જોવા જવું કે નહિ એ વિચારતા હોઈએ અને એ છ-છ મહિના સુધી ટી.વી. પર અને છાપામાં આપણ ને એની એ જ ફિલમ બતાવ્યા કરે! આમિરનો તો આ ધંધો છે પણ આપણે નવરા થોડા છીએ?

     બિગ-બીની વાત જુદી છે. એમણે અમુક ઉંમર પછી પડદા પર યુવાન દેખાવાના ધખારા કર્યા નથી બલ્કે યોગ્ય સમયે પોતાની અસલ કાબરચીતરી દાઢી રાખી ને પોતાના ચાહકો ને સંદેશ આપી દીધો હતો કે હવે એ ઉંમર ને અનુરૂપ રોલ જ કરશે. પછી એમ જ કર્યું અને સફળ પણ થયા. એ પછી અત્યારે એ કહે કે ‘બુઢ્ઢા હોગા તેરા બાપ’ તો એ વધુ પડતું નથી લાગતું. પણ મિ. પરફેક્શનિસ્ટ આ બાબતમાં થાપ ખાઈ જાય છે. ૩ ઇડીયટસ્ માં યુવાન દેખાવામાં કેવા ફાંફા પડી ગયા હતા* એ દેખાઈ આવતું હતું!  

    આમ જુઓ તો આમિર આપણા ગુજરાતીઓમાં પ્રચલિત અર્થમાં 'આઇટમ' છે જ એ વાતની ના નહિ પણ 'બોય'? એ થોડુ વધારે પડતું લાગે છે.  ખબર નથી પડતી કે આમિરને 'બોય' બનવાની પ્રેરણા ક્યાંથી મળી હશે. એનાથી થોડાક વર્ષે નાના દેશના પનોતિ પુત્ર રાહુલ 'બાબા' પરથી મળી હોય એ શક્ય છે. પણ મને લાગે છે કે હવે આપણે જ આમિર ને રોકવો પડશે નહીતર આજે એ 'આઇટમ બોય' બની ને આવ્યો છે તો કાલે ઉઠી ને એ 'આઇટમ કીડ' બની ને પણ આવશે અને બાળોતિયા પહેરીને ગામમાં ફરવા માંડશે એ નક્કી!
--

'બધિર' અમદાવાદી
૨૮-૦૬-૨૦૧૧
* Many friends have commented about Aamir's look in 3 Idiots.
Check this Link:
http://www.pinkvilla.com/entertainmenttags/aamir-khan/aamir-khan-botox-and-after
(Courtsey: Pink Villa)

Monday, June 6, 2011

ગ્રીષ્મનું ગાન!

(આ હાસ્યલેખ છે)  
માનનીય કવિશ્રી,કુશળ હશો.
    મા સરસ્વતીની પ્રેરણાથી અમે સહુ ગુજરાતી કવિતાના ચાહકોએ ભેગા થઈ ને તડકો, ઉનાળો અને ચૈતર-વૈશાખના વાયરાનો મહિમા ગાનાર કવિઓ માટે એક ખુલ્લું અધિવેશન રાખવાનું વિચારેલ છે અને એમાં એક ઋતુપ્રેમી કવિ તરીકે આપને ભાવભીનુ આમંત્રણ છે.

    અધિવેશનનો તમામ કાર્યક્રમ નક્કી કરી રાખેલ છે પરંતુ હાલમા આકાશ વાદળછાયુ રહેતુ હોઇ તારીખ નક્કી કરેલ નથી. જે નક્કી થયેથી આપને જણાવવામાં આવશે. અધિવેશનનું સ્થળ યુનિવર્સીટી ગ્રાઉન્ડ, અમદાવાદ ખાતે રાખેલ છે અને સમય બપોરે એક વાગ્યાથી ચાર વાગ્યા સુધીનો રહેશે. અધિવેશન ખુલ્લું છે અર્થાત અધિવેશનના સ્થળ પર માંડવો કે ચંદરવો બાંધવામાં નહિ આવે!

    અધિવેશનનો હેતુ કવિઓને તાપમાનના આંકડા, તેની લોકજીવન પર અસર અને બાકીની દુનિયાના લોકોની ગરમીની અનુભૂતિથી વાકેફ કરવાનો છે, તેમજ આ વિષય પર કાવ્યો લખવા પાછળનો સર્જકોનો હેતુ તથા સર્જન પ્રક્રિયા વિશે ભાવકો ને પ્રત્યક્ષ નિદર્શન દ્વારા સમજ આપવાની તક આપવાનો જ છે.

    અધિવેશનના સ્થળ પર જ એક કાર્યશાળાનું પણ આયોજન કરેલ છે જેમાં હાજર રહેનાર સર્વે  કવિઓએ ગ્રીષ્મ ઋતુનો મહિમા ગાતા બબ્બે ગીત/ કવિતાઓ સ્થળ પર જ લખી ને જતા પહેલા જમા કરાવવી ફરજીયાત રહેશે. કવિતાઓ સ્થળ પર જ લખવાની રહેશે. ઘરેથી લખી લાવેલી કવિતાઓ પ્રવેશ દ્વાર પાસે રાખેલ મંજૂષામાં  પધરાવવાની રહેશે. સાથે સાથે પોતાની પાસેના ટોપી, રૂમાલ અને નેપકીન પણ ત્યાં જ મૂકી દેવાના રહેશે.

    કવિતાનાં વિષયવસ્તુ અંગેની પ્રેરણા માટે કવિશ્રીએ આસપાસમાં આવેલા વૃક્ષ, લતા મંડપો, વનરાજી, આમ્ર મંજરીઓ, ગુલમહોર, ગરમાળો વગેરેમાંથી સ્થળ પર જે હાજર હોય તેના પર જ આધાર રાખવાનો રહેશે. અધિવેશનના સ્થળે હાંફતું કુતરું, મોર, કોયલ, ચાતક, બપૈયો વગેરે પ્રાણી કે પક્ષીઓ ઉપસ્થિત રહેશે જ એ બાબતે કોઈ ખાતરી આપવામાં આવતી નથી. (અને એ કાયદાકીય રીતે એ પ્રતિબંધિત પણ છે) ઉપરાંત  સ્થળ પર હાજર પક્ષીઓ ટહુકા કે અન્ય અવાજ કરશે જ એની પણ કોઈ ખાતરી આપવામાં આવતી નથી અને એ બોલે એ માટે આયોજકો દ્વારા કોઈ ખાસ પ્રયત્ન પણ કરવામાં નહિ આવે. માટે ‘કોયલ ટહુકે તો કંઈક સુઝે’ એવા વ્યર્થ પ્રલાપ કરવા નહિ. અને આમ પણ મોર અને કોયલ જેવા પક્ષીઓ માટે કવિ જગતને પક્ષપાત હોવાના આક્ષેપો સામે નાવીન્ય ખાતર ગ્રીષ્મના ગાનમાં કાવ્ય સાહિત્યમાં જેમના પ્રત્યે ખુબજ દુર્લક્ષ સેવવામાં આવ્યું છે એવા પક્ષીઓ પૈકીના કાબરો દિવાળી ઘોડો, દૈયડ, ટૂકટૂકીયો, દેવ ચકલી, કાગડો, કાબર, લેલા વગેરેનો ઉલ્લેખ આવે એ આવકાર્ય પણ ગણાશે અને એથી પક્ષી જગતમાં ન્યાયની લાગણી પણ ફેલાશે.

    ‘રાધા અને કૃષ્ણ સર્વ વ્યાપી છે અને એમના પર જેટલું લખો એટલું ઓછું છે’ - સાક્ષરોના આ વિધાન સાથે આયોજકો સંપૂર્ણ સંમત છે. પરંતુ ભાગવાન કૃષ્ણએ ઉનાળામાં કોઈ ખાસ પ્રવૃત્તિ કે લીલા કરી હોય એવું આયોજકોના ધ્યાન પર નથી. વળી શ્રી કૃષ્ણ વનમાં વાસળી વગાડતા, યમુનાજીમાં નહાતા કે ગેડી દડો વગેરે રમતા, પરંતુ એવું બધું એ ગ્રીષ્મ ઋતુમાં જ કરતા એવો કોઈ ઉલ્લેખ મળતો નથી અને કૃષ્ણનું આટલું ધ્યાન રાખનારા યશોદા મૈયા એને એમ તાપમાં રખડવા દે એ વાતમાં પણ માલ નથી. એટલે સદર પાત્રો અધિવેશનના વિષય સાથે સંબંધિત ન હોઈ કવિઓએ ઉર્મિઓના દબાણને વશ થયા વગર એમના ઉલ્લેખથી દુર રહેવાનું રહેશે. ગુજરાતી કવિઓ માટે આ બહુજ અઘરું છે એ બબતથી આયોજકો સુવિદિત છે અને એથી જ જો યોગ્ય શાસ્ત્રોક્ત પ્રમાણો આપવામાં આવશે તો હવે પછીના ‘વર્ષાનું ગાન’ના કાર્યક્રમમાં રાધા-કૃષ્ણનાં ઉલ્લેખ સાથેના કાવ્યો લખવા- રજુ કરવાની અનુમતિ આપવામાં આવશે.

    ઈન્ટરનેટ પર પોતાની વેબસાઈટ, બ્લોગ કે ફેસબુક પર ગ્રીષ્મ ઋતુ પરની કવિતા Upload કરનારા, એને ‘Like’ કરનારા, એની પર Comment મારનાર, માણનાર અને વખાણનાર તમામે હાજર રહેવુ ફરજીયાત છે! આ માટે ઉનાળા પર છંદ બધ્દ્ધ કે અછાંદસ, હાઈકુ કે મુક્તક કે પછી બે પંક્તિઓ કે ‘ખુબ ગરમી છે’ એવી  ભાવવાહી શબ્દાવલી રચનારને પણ કવિ ગણવાનું ધોરણ રાખેલ છે! એટલે આપની આસપાસ જો કોઇ આવી છુપી પ્રતિભાઓ હોય તો તેમની વિગતો મોકલી આપવા વિનંતિ છે જેથી કરીને એમનો પણ અધિવેશનમાં લાભ લઈ શકાય.

    અધિવેશનમાં આવવા માટે વાહનની વ્યવસ્થા રાખેલ છે. સર્વે કવિઓને નિજગૃહેથી અધિવેશનના સ્થળ સુધી પહોંચાડવા માટે નગરની વ્યાયામશાળાના ઉત્સાહી સ્વયંસેવકોએ સ્વખર્ચે સેવાઓ આપવા તૈયારી બતાવેલ છે. તેઓ જ્યારે આપનાં ઘરે પધારે ત્યારે આપે નિમંત્રણને માન આપીને વિના આનાકાનીએ તેમની સાથે આવવાનું રહેશે. સ્વયંસેવકો સંયમી છે અને વિના કારણે કોઇપણ જાતની જોર જબરજસ્તી કરે એવા નથી એ બાબતની આપ ખાતરી રાખશો. અધિવેશનની સમાપ્તિ બાદ સહુએ સ્વખર્ચે સ્વગૃહે જવાનું રહેશે.             

    આ કાર્યક્રમ સામાન્ય જનતા માટે પણ ખુલ્લો રહેશે. એમાં દર્શકો માટે વિશિષ્ઠ બેઠક વ્યવસ્થાનું વિચારવામાં આવેલ છે. હકીકતમાં દર્શકો/ ભાવકો એ બેસવાનું નહિ પણ સ્થળ પર સ્વયંસેવકો બતાવે તે મુજબ કાર્યક્રમના સ્થળની ફરતે હાથમાં હાથ પરોવી ને કાર્યક્રમના અંત સુધી ઉભા રહેવાનું રહેશે. તેમને ટોપી પહેરવાની, માથા પર છત્રી ઓઢવાની, નેપકીન મુકવાની, ભીનો રૂમાલ મુકવાની, બહેનો ને બુકાની બંધાવાની વગેરેની છૂટ રહેશે. પરંતુ પ્રક્રુતિ સાથે તાદાત્મ્ય સાધવામાં ખલેલ ન પડે એ માટે આવી છૂટ અધિવેશનના ડેલીગેટ્સને આપવામાં આવશે નહિ.

    પ્રવેશ માટે દર્શકો દ્વારા બનાવેલ વર્તુળ પરની કોઈ એક જગ્યાએ વ્યવસ્થા રાખવામાં આવશે. તમામ ડેલીગેટ્સના આગમન બાદ પ્રવેશ બંધ કરવામાં આવશે અને ત્યાર બાદ કાર્યક્રમ પુરો થાય ત્યાં સુધી કોઈ સ્થળ છોડી શકશે નહિ.

    અધિવેશનમાં રચનાઓ રજુ કરવા માટે કોઈ પુરસ્કાર રાખવામાં આવેલ નથી પરંતુ કર્યક્રમ્ના આરંભે સર્વે કવિઓનું શાલ ઓઢાડી ને સન્માન કરવામાં આવશે. અને એ શાલ તેઓશ્રી એ કાર્યક્રમની સમાપ્તિ સુધી ઓઢી રાખવાની રહેશે. વધુમાં અધિવેશનના સંભારણા તરીકે આયોજકો તરફથી જે કવિઓ મોબાઈલ ધરાવતા હશે તેઓને ‘ટહુકા’નો રીંગટોન મફતમાં ડાઉનલોડ કરી આપવામાં આવશે.

    અને છેલ્લે એક અગત્યની વાત. જો અધિવેશનના દિવસે આકાશ જો વાદળછાયુ હશે તો અધિવેશન મોકુફ રખવામા આવશે અને ફરીવારના અધિવેશનની તારીખ અને સમયની એ પછીથી આપને જાણ કરવામા આવશે.

    તો ચાલો સહુ મળી ને ગ્રીષ્મ ઋતુનાં ઓવારણા લઈએ અને મીઠા મધુરા ગીતો દ્વારા તેના આગમન ને ભાવથી વધાવીએ...

અસ્તુ.
લી.
આપનો અર્ધબુદ્ધિ મિત્ર,
‘બધિર’ અમદાવાદી

Monday, May 30, 2011

जाती स्वभाव न मुच्यते|


ડાયરેક રાજકોટ...ડાયરેક રાજકોટ...લીમડી-બગોદરાવાળા ઉતરી જજો....નાનો હતો ત્યારે પપ્પા સાથે એક સરકારી સરકારી જીમખાનાના વાર્ષિક મેળાવડામાં જમવા ગયો હતો. એ વખતે પ્રથા અનુસાર જ પંગત પાડી ને પાથરણા પર બેસી ને જમવાનું આયોજન હતું. એ વખતે ત્યાં એક પોલીસમેનને યુનિફોર્મ પહેરીને હાથમાં થાળ લઇને મોહનથાળ પીરસતો જોયેલો! મને મોહનથાળ બહુ ભાવતો પણ પોલિસની બીક એવી કે એ દિવસે બોલી શક્યો નહોતો!

સમજણો થયો ત્યારે તો 'બફેટ' કહેતા 'બુફે'ની પ્રથા આવી ગઈ. પણ મને એ વિચાર આવતો કે સંસ્કૃત સુત્ર 'जाती स्वभाव न मुच्यते' અનુસાર એ દિવસે પેલો પોલીસ અને બીજા પીરસનારા પોતાની જાત પર ગયા હોત તો? એટલે કે પીરસવાના કામમાં એમના વ્યવસાયની અસર આવી હોત તો? આ વાત પર મારી કલ્પના ના ગધેડાને જરા છુટું મુક્યું તો મારી કલ્પનાસૃષ્ટિના પાત્રો એ તોફાન મચાવી દીધું! આવું થાય તો કેવા કેવા દ્રશ્યો ઉભા થાય એ તમે પણ જરા વિચારી જુઓ.

જેમ કે લગ્ન જેવા પ્રસંગે પોલીસખાતા સાથે સંબંધિત વ્યક્તિ ને બોલાવતા પહેલા હજારવાર વિચારવું પડે. કારણ કે એ જો પોતાની જાત પર જાય તો ચાલુ વરઘોડાએ ૧૪૪ મી કલમ લાગુ પાડી દે અને દંડાવાળી કરીને 'સરઘસ' ને વિખેરી નાખે તો ક્યાં જવું? જો તમારે એમની સેવાઓનો સદઉપયોગ કરવો જ હોય તો એમને રસોડા પર ‘વોચ’ રાખવાનું કામ સોંપી શકાય. એમાં ધ્યાન એટલું રાખવું પડે કે એ ક્યાંક રસોડામાંથી ઘી-તેલના ડબ્બા બારોબાર વગે કરતાં મહારાજો સાથે સીધું સેટિંગ ન ગોઠવી દે! બાકી એ લોકો રિસેપ્શનમાં વર-કન્યા સાથે ફોટો પડાવવા માટે ઉભા રહે તો પણ જાણે જપ્ત કરેલી દારુની પેટીઓ આગળ ઉભા હોય એમ ઉભા રહી ને ફોટો પડાવશે એ નક્કી!

અમુક વ્યવસાયવાળા તો બહુ રમુજ પ્રેરક બની રહે. દા.ત. બસ કંડકટર! બસ કંડકટર ને પૂરીઓ પીરસવાનું ન કહેવાય. એ દિનો પૂરીઓ ભરેલો થાળ છાતીએ દબાવી ને નીચે બેઠેલા લોકોની થાળીમાં જોયા વગર 'બોલો બાકી માં છે કોઈ...' એમ બોલતો બોલતો એનું ટીકટીકયું વગાડતો નીકળી પડે! એને કહેવું પડે કે અલ્યા બધા બાકી છે. એ ઓછું હોય એમાં પાછો પૂછશે “તમારે કેટલી”? આપણે તુષારભાઈ ના શબ્દોમાં એને કહેવું પડે કે “આમ પૂછી પીરસાય નહિ”! નાનું છોકરું જોશે તો એ પૂછવા પ્રેરાશે “બાબાની ઉમર કેટલી? આ બેબીની આખી લેવી પડશે”. અલ્યા ભોગીલાલ, આ બેબી બાર પૂરી ખાય એવી છે તું મુક તો ખરો! બધી સમજાવટ પછી એ ભૂરો પૂરીઓ પીરસે પણ ખરો, પણ એક એક પુરીમાં પંચ થી કાણા પાડી પાડી ને!

કન્ડકટરના પોતાના લગ્નની જાન ઉપડતી હોય તો પણ એ છેક છેલ્લે બસ ઉપડે ત્યારે ચઢશે અને કહેશે "ડાયરેક રાજકોટ...ડાયરેક રાજકોટ ....લીમડી બગોદરાવાળા ઉતરી જજો...."! આતો જૂની વાત થઇ પણ આવું જ કૈક કન્ડકટરના ઘરની સ્મશાન યાત્રામાં પણ બને જો એ પોતાના વ્યવસાય ની અસર માંથી બહાર આવ્યો ન હોય તો. એનું ચાલે તો નનામી ની આગળના ભાગમાં ઘંટડી બાંધે અને પોતે દોરી પકડી ને પાછળ ચાલે! તમે એને સ્મશાનની ટીકીટો ફાડવા તો ન દો પણ એ રૂટમાં આવતા દરેક બસ સ્ટેન્ડ પર સિંગલ ઘંટડી મારી સ્મશાન યાત્રા ને ઉભી જરૂર રાખશે! એ પણ આદત મુજબ બસ-સ્ટેન્ડથી દૂર! અને એના 'મુસાફરો' એટલે કે સગા વહાલા પણ શિસ્તબદ્ધ રીતે લાઈન બંધ સ્મશાનયાત્રામાં ચઢશે! બધા ચઢી રહે એટલે ડબલ ઘંટડી વગાડી ને 'બાકી માં બોલ જો...' કહેતાક ને નનામી ના દંડા પર ટીકટીકીયું ખખડાવતો નીકળી પડે!

સૌથી સરળ કવિઓનો ભોજન સમારંભ! કળીઓથી ઘાયલ થનારા, પ્રિયાની રાહોને પાંપણથી વાળનારા અને કોયલના ટહુકા માત્રથી જ જેમનું પેટ સાફ આવતું હોય એવા એ કોમળ જીવો અહી અનોખી ભાત પાડે એ નક્કી. કામની વહેચણી પણ સરળ! જેવો જેનો ગમતો કાવ્ય પ્રકાર એવી વાનગી સોંપી દેવાની. છંદબદ્ધ લખતા હોય એમને મીઠાઈ સોંપવાની. માપનું પીરસશે અને માત્રા તથા લઘુ-ગુરુ એટલે કે નાના મોટાનું નું ધ્યાન રાખશે એટલે બગાડ પણ ઓછો થાય!

શાયરો આમ પણ ચટપટા અને મજેદાર શે'રથી છવાઈ જતા હોય છે. પણ એમને મીઠાઈ પીરસવાનું ન સોંપાય. કારણ એટલુંજ કે એ મહાશય ‘મત્લા’ અને ‘મક્તા’ની જેમ લડાવી લડાવીને મીઠાઈનાં ચકતા ‘પેશ’ કરે અને જો સામેવાળો એને ‘દુબારા...દુબારા’ કહીને ચગાવે તો મુશાયરાના પહેલા રાઉન્ડમાંજ બરફીની બાદબાકી થઇ જાય! સલામતી ખાતર એમને ફરસાણ પીરસવાનો હવાલો સોંપી શકાય. ગઝલની જેમ એના ઘરાક મીઠાઈ કરતાં ઓછા જ રહેવાના! બે ભજીયા વધારે ખાય એટલું જ!

માથે ‘કાલે ઘૂંધરાલે બાલ’વાળા અને બગલ થેલો ફીટ કરાવેલા સ્વપ્ન વિહારી કવિઓ, કે જેઓ એકધારી ભાવ સભર કવિતાઓ લખતા હોય એમને દાળ પીરસવાનું કહેવું. એ દાળ બરોબર હલાવી ને પીરસશે તો ‘આને રગડા જેવી મળી અને મને પાણી જેવી મળી’ ના ઝઘડા ન થાય! એજ રીતે મુકતકનાં માસ્ટરને કચુમ્બર અને હાઈકુ લખનાર ને ચટણી પીરસવાનું સોંપી શકાય. અછાંદસ લખનારાને તો બાકીના કવિઓ ભેગા થઇ ને જ ખીચડી કે પુલાવ વળગાડશે એટલે એની ચિંતા તમારે નહિ કરવી પડે!

બેંકવાળાને આમ પણ કામ કરવાની ટેવ ન હોય એટલે અહી પણ એ કોઈ કામમાં ન આવે! પણ એમને જો છુટો દોર આપો તો "જમ્યા એ જમા અને પરોઢિયે પામ્યા તે ઉધાર" ના ન્યાયે જો ‘બેલેન્સ’ મેળવવા બેઠા તો થઇ રહ્યો તમારો જમણવાર! અને ભૂલે ચુકે જો બેન્કના કેશિયરને પૂરીઓ ગણવા બેસાડ્યો તો ખલાસ. કારણ એટલું જ કે પહેલાતો એ થુંકવાળો અંગુઠો કરી ને પૂરીઓ ગણવાનું શરુ કરે અને પાછો ૧૦૦-૧૦૦ પૂરીઓ ની થોકડી બનાવી ને એની પર રબર બેન્ડ ચડાવે! જમનારને પણ પેનના લાલ-લીલા લીટાવાળી પૂરીઓ ખવડાવે એ જુદું! જેમના પત્ની બેંકમાં હશે એમને તો આ રોજનું હશે!

ખરો સીન થાય ડોક્ટરોને આ કામમાં જોતરો ત્યારે. એ જ્યારે ફૂલવડી પીરસવા નીકળે ત્યારે થાળીમાં ગણી ને છ ફૂલવડી મુકશે અને કહેશે “જમ્યા પછી એક એક, ત્રણ દિવસ માટે”! એનું ચાલશે તો દાળ પણ શીશીમાં ભરી આપશે અને પાછો શીશી પર આંકા પાડશે! તમારે ડોઝ મુજબ લેવાની! અને જો ડોક્ટર ને બદલે જો વૈદ્ય ના હાથમાં પડ્યા તો તો એ તમારુ જમવાનું બાજુએ રહી જાય એટલા વટવા-કુટવા-ચાટવાના ધંધે લગાડી દેશે! તમારે ચપટી મીઠું જોઈતું હોય તો એપણ એ તમને માત્રા પ્રમાણે આપશે, તે પણ પડીકીમાં! કેરીના રસમાં સુંઠ પીરસવાનું કામ તો જાણે એ સામે ચાલીને ઉપાડી લે અને એ માટે સારા માંહ્યલી સુંઠ પણ એ પોતાના ગાંઠના પૈસે લઇ આવશે! પણ તમારે ફક્ત એટલું ધ્યાન રાખવાનું કે જાનવાળા ને એવયો પરોઢિયે એ સુંઠનું પાણી નરણા કોઠે પીવડાવવા નીકળી ન પડે! નહીતર જો એક સાથે આખી જાનનું જો 'પેટ સાફ' આવ્યું તો લગન લગન ની જગ્યાએ રહેશે અને તમે બીજા ધંધે લાગી જશો! એ લવણ ભાસ્કર તમારી દાળની વાટકીમાં એ ગૌમુત્ર પીરસી જાય એ પહેલા એને ત્રણ ચાર જણા એ ભેગા થઇ ને કાઢી જવો પડે નહીતર એ તમારો જમણવાર બગાડે!

ખેર આતો ફક્ત કલ્પના હતી. પણ ત્યારના અને આજના જમણવારોમાં કદાચ ફેર એટલો પડ્યો કે પલાંઠીવાળી ને બેસતા ત્યારે તેલના જે ડાઘ પેન્ટ પર પડતા હતા એ હવે કો’કની થાળીથી બરડામાં પડે છે! બાકી કીમતી ખોરાકનો બગાડ તો આપણે અત્યારે પણ એટલો જ કરી એછીએ! એ સમયે આપણા વડીલોને સામાજીક દાયિત્વનો ખ્યાલ ઓછો હશે એટલે થતો હશે તો અત્યારે દેખા-દેખીમાં કરીએ છીએ પણ થાય છે ખરો!
--
'બધિર' અમદાવાદી
૩૦-૦૫-૨૦૧૧

Saturday, May 21, 2011

બાલમ તો બાઘો જ સારો!

સાંવરિયો રે મારો સાંવરિયો
હું તો ખોબો માગું ને દઈ દે દરિયો!

    આ હા હા.....ક્યાં મળે છે આવો સાવરિયો? કઈ ફેક્ટરીમાં બનતો હશે? કોઈ સરનામું આપે તો ડાયરેક્ટ ફેક્ટરી શો રૂમમાંથી ઉપાડીએ, પણ કોઈ કહે તો ને! જો તમે લગ્ન વયે પહોચેલી કન્યા હશો તો આ ગીત સાંભળીને તમારા મનમાં આવા જ પ્રશ્નો ઉઠ્યા હશે. નક્કી! જે બબુચકને સોરી, જે બાંકા સાંવરિયાને પામવા માટે તમે મહાદેવજીને આખ્ખા ચોખા તો શું બાસમતી ચોખાની આખી ગુણ ચડાવવા તૈયાર હતા તેને આવો જ કલ્પ્યો હતો ને? ડીટ્ટો? સ્કૂટી માગો અને સ્કોડા દઈ દે એવો? અને ‘સાંવરિયો...’ ગીત પણ એટલે જ ગમતું હતું ને કે બસ આવો એક મળી જાય એટલે ભયો ભયો?

    ઓછામાં પૂરું આજુબાજુ નજર કરતાં જીવ બાળવા માટે ઘણું બધું મળી આવતું હશે. તમારા ભાઈ ને પોતાની ડુગડુગી પર નચાવતી તમારી પોત્તાની ભાભી કે પછી દેખાવે મમરાના કોથળા જેવા પણ કરોડોમાં આળોટનાર ને લપેટમાં લેનાર તમારી બહેનપણી? અને પેલો પોતાના સાળાના ગલુડીયાના બર્થ ડે પર ગુલદસ્તો લઇ ને દોડ્યો આવતો તમારી બહેનપણીનો જીજો? હેં ને? તમે પણ મનોમન કહેતા હશો કે “હે ભોળાનાથ, મારા માટે પણ મારા ઈશારા પર નાચે એવો એક ‘સાવ ભોળો ને સાવ બાવરિયો’ બનાવ્યો તો હશે ને”?

     તો તમારા માટે મોકાણના સમાચાર એ છે કે તમે ખોબો માગો અને દરીયો આપે એવા સાવ ભોળાને સાવ બાવરીયા સાવરીયા આજ કાલ ભગવાને બનાવવાના બંધ જ કરી દીધા છે. હાલમા જે સાવરીયાઓનો જે ફાલ ઉતરે છે એમાં સાવ ભોળાને સાવ બાવરીયા બહુ ઓછા હોય છે અને જે હોય છે એ બજારમાં આવે એ પહેલાજ, એટલે કે સ્કૂલ કે કોલેજમાથી જ ચપોચપ ઉપડી જાય છે! અને બાકીના જે હોય છે તે શરીરે તેલ લગાવેલા પહેલવાન જેવા હોય છે, હાથમાં આવ્યા હોય તો પણ છટકી જાય એવા! પણ તમારે હિમત હારવાની જરૂર નથી. તમારામા જરાક મહેનત કરવાની હામ હશે તો તમે બાવરીયા સાવરીયા વગરના નહિ રહો. એટલે જો તમે જો હજુ પણ તમારો ગમતો બાવરીયો સાવરીયો ન વસાવી શક્યા હોવ તો અમે કહીયે એમ કરો.
    સહુ પહેલા તો એક વાત સમજી લો કે જેમ મદારીના કરંડીયામાં સાપ પડ્યો હોય એમ દરેક સામાન્ય  સાવરીયામા એક ભોળો-બાવરીયો સાંવરીયો પડ્યો જ હોય છે. તમારે ખાલી કુશળ મદારીની જેમ મોહક બીન વગાડી ને એને જગાડવાનો છે. પછી જુઓ એની કમાલ. તમારો સાંવરીયો દુનિયા દંગ રહી જાય એવા ખેલ બતાવશે! જરા આસ પાસ નજર દોડાવશો તો એક કહેતા દસ મળશે! તો એમાંથી એક ને પસંદ કરો અને થઇ જાવ તૈયાર!

    બીજી વાત. સાવરીયાઓની એક વિશિષ્ઠ ખાસિયત છે. અને એ ખાસિયત એ કે જે કોઇ છોકરી એને ધ્યાનથી સાંભળે એના 50% પ્રેમમાં તો એ ત્યાને ત્યા જ પડી જાય છે! એટલે એની વાતો ધ્યાનથી સાંભળો અથવા એટલીસ્ટ સાંભળતા હોવ એવી એક્ટિંગ કરો! ધ્યાન રાખજો, વાતો સાંભળવાનું કહ્યું છે એની વાતોમાં આવી જવાનું નહિ! હા, નહિ તો ગધેડા એ પહેલી ફૂંક માર્યા જેવું થશે!

    જરૂર પડે તો તમારી મમ્મીની સલાહ લો. આ સાવરીયા લોકોની ચાલાકીઓ પકડવામાં તમારી મમ્મી એ.સી.પી. પ્રદ્યુમન કરતા પણ વધુ અકસીર સાબિત થશે. સાંવરીયાના દરેક દાવનો તોડ એની પાસેથી મળશે. એ તમને કોઈ આલિયા માલિયા ના હાથે નહિ પડવા દે! સાથે સાથે તમારા પપ્પા બાબતે પણ ઘણું નવું જાણવા મળશે!

    એક અગત્યનો દાવ છે વાયદા કરો! આ દાવ ટ્રાય કરવા જેવો છે. એને મલ્ટીપ્લેક્ષ પર બોલાવો. પિક્ચર અડધું થવા આવે ત્યારે પહોચો. એ થીયેટરમાં જવા ગમે તેટલી ઉતાવળ કરે પણ તમે બહાર કેક શોપ પર એના જ પૈસે નિરાતે એકલેર પેસ્ટ્રી સાથે સોફ્ટ ડ્રીંક ઠઠાડતા રહો. છેલ્લે “એય, આજે તો ટીવી પર ‘ડાન્સ ઈન્ડીયા ડાન્સ’માં મારી કઝીન પરફોર્મ કરવાની છે and I dont wanna miss it” જેવા કોઈ બહાના નીચે એને લબડાવી ને ભાગી છુટો. પણ બીજા દિવસે લંચ બોક્ષમાં એના માટે તમારા મમ્મી એ બનાવેલો ગાજરનો હલવો લઇ જાવ અને તમારા હાથથી જ ખવડાવવાનું ભૂલતા નહિ. હા. હજુ પણ ગાજરનો હલવો એ હિટ ફોરમ્યુલા છે!

    આ બધું કર્યા છતાં આખરી કિલ્લાના કાંગરા ખેરવવા તો તમારે એના ઘરે જ જવું પડશે. જઈ ને કરવાનું શું? તો એક વાત યાદ રાખો કે સાંવરીયાઓ કબુતર જેવા હોય છે. એમના રૂમ અને કબુતરના માળા વચ્ચે કોઈ ફેર ન મળે! લબડતા મોબાઈલના કેબલો, અસ્તવ્યસ્ત ચાદર- ઓશિકા, ચોતરફ ફેલાયેલા ચોપડા, ગમે ત્યાં  પડેલા કપડાના ગંજ, ખુલ્લું લેપટોપ, પાણીની બોટલો, નાસ્તાના પડીકા બધું તમારી જ રાહ જોતું લાગશે! હા. એની મા પણ આ બધું જ તમને વળગાડી ને જાત્રા એ જવા, સોરી, (આજ કાલ એ બધું ડાઉન માર્કેટ છે) સિંગાપુર-પતાયા કે યુરોપની ટૂર મારવાની ફિરકમાં જ હશે! એટલે શરૂઆતની મુલાકાતોમાં થોડી મહેનત કરશો તો એ બકરીને તમારા ડબ્બામાં આવતા વાર નહિ લાગે! જો જો રખે એવું માનતા કે આ બધું તમારે આખી જિંદગી કરવું પડશે! આને તો ખાલી ઇન્વેસ્મેન્ટ ગણજો. પછી તો તમે તમારા પપ્પાને બધું જ કરતા જોયા છે ને? મમ્મીની ટ્રેઈનીંગ ક્યારે કામ આવશે? હોવ ત્યારે!       

    પણ એટલું યાદ રાખજો કે વહેલા કે મોડા સાંવરિયાઓને પણ અક્કલ આવે છે અને એ તમારા માટે મુશ્કેલી ખડી કરી શકે છે. માટે તમારે જરા પણ ઢીલુ મુકવુ નહી સમજ્યા? તો પછી શું કરવાનું? મુદ્દાનો સવાલ છે. એ બધું અહી કહું? અને આ બધું જો તમારો થનાર બાલમ વાચી જશે અને તમને રન આઉટ કરી દેશે તો?

    અને મારા માટે તમે એકલા થોડા જ છો? બીજા એવા પણ લોકો છે કે જેમનો પનારો અલરેડી ‘એડા’ કિસમના સાવરીયા સાથે પડી ચુક્યો છે અથવા તો જેમણે  અલરેડી સાવરીયો વસાવી લીધો છે પણ હાલત તૂરીયા સમજીને ગલકા ઉપાડી લાવ્યા હોય જેવી થઇ છે.
એમાના માટે પણ ઉપાય છે!

   પણ મહેબાન, કદરદાન, સાહેબાન... એના માટે અગાઉથી એપોઇન્ટમેન્ટ લઇ ને મળવું પડે!
--
'બધિર' અમદાવાદી

Sunday, April 24, 2011

જાગી ને જોયું તો દાંડીયા દીસે નહિ, મલિંગા અટપટા બોલ નાખે!

by Badhir Amdavadi on Sunday, April 24, 2011 at 7:40am
ગયા રવિવારે પૂણે વોરિયર્સ અને દિલ્હી ડેર ડેવિલ્સ વચ્ચે રમાયેલી I.P.L. ની મેચમાં પૂણે ની ટીમેં એક અલગ જ ચીલો પાડ્યો! ના, આ કંઈ બેટથી ‘ઉપર કટ’ કે ‘હેલીકોપ્ટર શોટ’ મારવાની વાત નથી. વાત છે પૂણે વોરિયર્સની ચીયર લીડર્સની, જે પરંપરાગત ભારતીય પરિધાન માં સજ્જ થઇ ને આવી હતી! અને એ આખી સીઝન દરમ્યાન ખેલાડીઓને પાનો ચડાવવા માટે દરેક ચોગ્ગા- છગ્ગા અને વિરોધી ટીમની વીકેટ પડે ત્યારે ભરતનાટ્યમ, લાવણી અને ભાંગડા ઉપરાંત બંગાલી, હરિયાણવી અને આપણા ગરબા કરી ને ખેલાડીઓને પાણી ચડાવશે! વાહ, અમને તો મજ્જા પડી ગઈ!
અમે પરંપરામાં માનનારા છીએ એટલે અમે તો પહેલેથી જ ચડ્ડી-બનિયાનધારી ચીયર લીડર્સના વિરોધી છીએ! પણ આપણું કોણ સાંભળે? છેલ્લે જયારે I.P.L.માં અમદાવાદની ટીમ ઉતારવાની શક્યતા ઉભી થઇ ત્યારે અમને આશા બંધાઈ હતી કે આપણી ચીયર લીડર્સ ને પણ આપણી પરંપરાને ઉજાગર કરવાની તક મળશે! ખેર, પછી તો જે થયું એ તમારી સામે જ છે પણ જરા કલ્પના તો કરો આપણી ટીમ બની હોત તો આપણા સ્ટેડિયમોમાં આપણી ચીયર લીડર્સ કેવી ધૂમ મચાવતી હોત! આ હા...હા... હા..
  • મેચ શરુ થાય એ પહેલા તો બાઉન્ડ્રી પરના એક મંચ પરથી ભુંગળના સૂર સાથે બુલંદ અવાજે ભવાઈ મંડળી ‘પ્રથમ તમે ગણપતિનું ધ્યાન તમે ધરજો રે, માનો મુજરો કરીને ચાચર રમજો રે...’ સાથે ગણપતિનો વેશ શરુ કરે અને સાથે નરઘાની ‘તા થૈયા થૈયા તા થૈ...’ એવી પ્રચંડ થાપ થાપ પડે કે સામેની ટીમના બોલરોની લાઈન – લેન્થ બગડી જાય!
  • આપણો પાર્થિવ પટેલ ખેંચી ને છગ્ગો મારે કે તરત બાઉન્ડ્રી પાસેના મંચ પરથી ‘હાલાજી તારા હાથ વખાણું કે પટી તારા પગડા વખાણું...’ ચાલુ થાય અને સાથે જ મેર યુવક મંડળના કેડિયાધારી  યુવાનો પાંચ પાંચ ફૂટ ઉંચે કુદી ને રાસડા ચાલુ કરે તો ખેલાડીઓ પણ પાંચ મીનીટ રમવાનું પડતું મૂકી ને રાસ જોવા ભેગા થઇ જાય હો બાપલા!
  • જ્યારે સામા છેડે રમતો યુસુફ પઠાણ ચોગ્ગા- છગ્ગા રમઝટ બોલાવે ત્યારે સામે ‘રાધા-કૃષ્ણ સત્સંગ મંડળ’ની બહેનો નૃત્ય સાથે ‘વિઠલ વિઠ્ઠલ વિઠ્ઠલા હરી ઓમ વિઠ્ઠલા...’ ની ધૂમ મચાવે તો કેવું વિરલ દ્રશ્ય સર્જાય! આ હા...હા...
  • આપણો સિદ્ધાર્થ ત્રિવેદી કે ઈરફાન પઠાણ કોઈના દાંડિયા ઉડાડે ત્યારે તો કાયદેસર ‘સ્ટ્રેટેજિક બ્રેક’ રાખી ને પણ ‘એક દાંડીયા રાસ તો બનતા હૈ’ કરી ને મચી પડવાનું! અને તમે જાણો છો એમ આપણી પબ્લિક તો ડિસ્કો થેકમાં પણ દોઢિયું ને પોપટિયું કરે એવી છે એટલે બાકી નું એ લોકો ઉપાડી લે! હમ્બો!
  • એવું બને કે જ્યારે સામેની ટીમનો બેટ્સમેન ઉં.....ચો કેચ ચડાવે ત્યારે એની સાથે જ મંચસ્થ ડાયરાના કલાકાર ‘હેં જી રે......’ની તાન વહેતી મુકે. સાથે હંમેશની જેમ મંજીરાવાળા અને તબલાવાળા હમણવા મંડી પડે! અને જો કેચ થઇ જાય તો ‘....ગોકુળ આવો ગિરધારી સુધી’ નો દૂહો પુરો કરવાનો, નહીતર ‘તાક ધીન તા ધીન તા ધીન તા ધા...’ એમ તિહાઈ મારી ને પેટી બંધ કરી, તબલા-મંજીરા લઇ ને ઉતરી જવાનું!      
  • જ્યારે સામેવાળા આપણી વિકેટ લે ત્યારે બીજા મંચ પરથી ખાદીની સાડીમાં સજ્જ નારી સંરક્ષણ ગૃહની બહેનો મંજીરાના તાલે ‘જાગી ને જોયું તો દાંડીયા દીસે નહિ, મલિંગા અટપટા બોલ નાખે’ કે પછી ‘વૈષ્ણવજન તો તેને રે કહીએ...’ નું ભજન ઉપાડે તો વિકેટ ગયાનો વસવસો ભક્તિરસના પુર માં વહી જાય જાય!
  • પીચ તૂટી ગઈ હોય અને આપણી વિકેટો ટપોટપ પડતી હોય ત્યારે મંચ પરથી ‘કામદાર કલ્યાણ મંડળ’ ની બહેનો કાછોટોવાળી ને ‘ટીપ્પણી’ નૃત્ય કરી શકે! થોડુ ઇનોવેશન કરવું હોય તો એમને  પીચ પર આંટો મારવાનું પણ કહી શકાય!
‘યે તો અભી ઝાંખી હૈ મુંબઈ કે કોરિયોગ્રાફર ઔર ડ્રેસ ડીઝાઈનર અભી બાકી હૈ’! ઉંચી ફી આપીને ગુજરાતનું નામ રોશન કરવા બહારથી બોલાવેલા આ ખાં સાહેબો આપણી ગુજરાતની થીમ પર કામ કરે તો જરા વિચારી જુઓ કેવી ધૂમ મચી જાય? અને આ બધાનું પાછું લાઈવ ટેલીકાસ્ટ થાય, એટલે આખી દુનિયામાં ગુજરાત નો ડંકો પણ વાગી જાય! સાચું કે નહિ? આવું તો ઘણું બધું થઇ શકે એમ હતું પણ અમદાવાદની ટીમ ઉતારવાનો ખયાલી પુલાવ ચૂલે ચડ્યો નહિ અને આપણે ભાગે વાંઢો જણ ફૂલેકું જોતો હોય એમ જોઈ રહેવાનું આવ્યું! અને પાછી અમદાવાદમાં એક પણ મેચ રમાવાની નથી એટલે આપણે ‘ઘર ઘર મેં દિવાલી હૈ મેરે ઘર મેં અંધેરા...’ ગાવા નું એ જુદું!

હશે, નસીબ એમના. બાકી ગુજરાત એમ કઈ સંસ્કૃતિના પ્રચાર-પ્રસાર માટે આવી મેચો નું મોહતાજ હતું નહિ અને છે પણ નહિ! આ બધું કરવા માટે આપણી પાસે શૌચાલયના લોકાર્પણથી માંડી ને બ્રિજના ખાત મુહુર્ત સુધીના ઘણા કાર્યક્રમો છે અમે ત્યાં આપણી સંસ્કૃતિને શો-કેસ કરીશું!

જય જય ગરવી ગુજરાત!   

Friday, April 8, 2011

નેનો બડી કે ભેંસ?

એવાં સમાચાર છે કે નેનો કાર (૧.૪ લાખ) કરતાં કચ્છની બન્ની ભેસ (૨.૫ લાખ) મોંઘી છે !
અને રાજકીય પક્ષો દ્વારા દોરવાયેલા કેટલાક લોકો એવું પણ કહે છે કે નેનો કરતાં ભેંસ લેવી સારી પડે!

એમની માન્યતા એમને મુબારક. ખોટા પ્રચારથી ભરમાશો નહિ. ભેંસની સામે નેનોના જે ફાયદા અમને દેખાયા છે એની પર જરા નજર નાખશો એટલે દૂધનું દૂધ અને પેટ્રોલનું પેટ્રોલ થઇ જશે.....

  1. નેનો ને સ્ટાર્ટ કરવા માટે કલ્લાક સુધી ડચકારા બોલાવવા પડતા નથી!
  2. ભેંસમાં વાઈપર પાછળ હોય છે. એ ડીઝાઈન ની ખામી કહેવાય.
  3. નેનોની લાઈટમાં બેસી ને ભાગવત વાંચી શકાય છે!
  4. પાછા આવીએ ત્યારે નેનો જ્યાં પાર્ક કરી હોય ત્યાં જ ઉભી હોય છે! ક્યાય ચરવા જતી રહેતી નથી!
  5. ભેસમાં સાઈડ સિગ્નલ હોતું નથી આથી પાછળવાળા ને તકલીફ થાય છે.
  6. નેનોને ધોવા માટે મોટો હોજ બનાવવો પડતો નથી, ફક્ત ભીના કપડાથી ચાલી જાય છે.
  7. નેનો પાણી ભરેલા ખાબોચિયામાં બેસી જતી નથી અને પાણીમાં જાય તો તરત બહાર નીકળી જાય છે.
  8. ભેંસમાં સોલીડ વેસ્ટ અને પી.યું.સી.ના પ્રોબ્લેમ છે.
  9. નેનો ટ્રાંસ્ફર કરવા માટે આર.સી. બુક ફરજીયાત છે. જ્યારે ભેંસ 'જિસ કી લાઠી ઉસકી ભેંસ' નિયમ મુજબ ટ્રાન્સફર થાય છે!
  10. ભેંસ આર.સી. બુક ખાઈ જાય એવું પણ બને!
  11. નેનોમાં પેટ્રોલ પુરાવવામાં ભેસની જેમ કલાક થતો નથી.
  12. જાડી સ્ત્રીને નેનો કહીએ તો ખુશ થાય, ભેંસ કહીએ તો થાય?
  13. નેનો ૮૦ની સ્પીડે ભાગી શકે છે, ભેંસ ભગાડી બતાવો!
  14. નેનો ગમે તેટલી જૂની થાય એની પર બગાઈઓ થતી નથી.
  15. મોદીજી ભેંસ માટે જમીન આપતા નથી!
 આ સિવાય અમારા જેવા કોઈ નેનો પ્રેમીને બીજા ફાયદા જડતા હોય તો કહો....

Wednesday, March 2, 2011

आज भंग, होली पे रंग!

આજે શિવરાત્રી.
બા કહેતી "શિવરાત્રીના દિવસે ટાઢ શિવ શિવ કરતી કૂવામાં પડે"!
આજે ઓફિશિયલી શિયાળો પુરો.
ઘણાને બંડી-ટોપી શરીર પરથી ઉખાડવા પડશે!
આ એવા લોકો છે જે થર્મોમીટર પ્રમાણે નહિ પણ કેલેન્ડર પ્રમાણે શિયાળો 'ઉજવે' છે.
નવેમ્બર શરુ થયો નથી કે બંડી ટોપી ચડાવી દે તે ઝટ આવજો માર્ચ!
ધોવા માટે પણ કાઢતા હશે કે કેમ એ સવાલ છે!
ચોમાસામાં પણ ઉપરના માળેથી કોઈ કપડા સુકવતા પાણી ઉડાડે તો આ ભ'ઈ વરસાદ પડ્યો કરી ને છત્રી લઇ ને નીકળી પડે!
આવા લોકોને કારણે જ ઋતુઓને માઠું લાગ્યું લાગે છે!
જુઓને પૂર, વાવાઝોડા, માવઠા એક પછી એક આવતા રહે છે.
આખો શિયાળો મહાદેવજીની જેમ ખુલ્લા દિલે અને ખુલ્લા ડીલે ફરનાર ને જ મહાદેવજી પ્રાપ્ત થાય છે એવું પુરાણમાં ક્યાંક લખ્યું છે. શોધું છું, જડે એટલે તરત અપલોડ કરું.
હવે હોળી આવે છે.
જોજો અમુક આઈટમો કોરી કોરી ઘરે બેસી રહેશે!
તમે આવું ન કરતા.
आज भंग,
होली पे रंग!
હમ્બો....
મહાદેવ હર....
जटातटान्तरोल्लसत्सुरापगोर्मिभास्वरं
ललाटनेत्रमिन्दुना विराजमानशेखरम्।
लसद्विभुतिभुषितं फणीन्द्रहारमीश्वरं
नमामि नाटकेश्वरं भजामि हाटाकेश्वरम्
--
'બધિર' અમદાવાદી

Tuesday, February 1, 2011

ખરાખ્યાન!

એક ગધેડો કોઈ રાષ્ટ્રીય નેતાનું પોસ્ટર ચાવી ગયો,
અને પછી તો એ ગધનો તાનમાં આવી ગયો!

પળભરમાં એને ત્રણે કાળનું જ્ઞાન થઇ ગયું,
પોતે સાવ ગધેડો નથી એનું એને ભાન થઇ ગયું.

પહેલાં તો એણે એક સારું સ્થાન ગોતી લીધું,
પછી મોજથી જરા આળોટી લીધું,                    

કાન  હલાવી, ખરી પછાડી એ તૈયાર થઇ ગયો,
ગઈ કાલનો ગધેડો પળભરમાં તોખાર થઇ ગયો.

હવે એ જે કંઈ કરે એ જરા સ્ટાઈલથી કરે છે,
પોળ, પાદર છોડી ને સી.જી. રોડ પર ચરે છે.

જ્યારથી એણે ગુલાબી ગાંધી છાપ નો સ્વાદ ચાખ્યો છે,
ત્યારથી આચર-કુચર ચરવાનો ઉપક્રમ બંધ રાખ્યો છે.

ઈંટવાડાથી સાઈટના ફેરા એ કમાન્ડો લઇ ને કરે છે.
હમણાથી એ હોંચી હોંચી ને બદલે માત્ર જાહેર નિવેદન કરે છે.

પછી તો નેતા જેવા નખરા એ શીખી ગયો બે ચાર.
અને એક દિવસ ઉકરડે ચડી ને એણે કર્યો પોકાર.
કહે,
હે વૈશાખનંદનો,
આડિયું ફગાવીને સહુ મુક્ત થઇ જાવ,      
દુનિયાભરના ગધેડાઓ, એક થઇ જાવ!

ક્યાં સુધી આપણે માણસોના જુલમ સહીશું?
ક્યા સુધી આ કમરતોડ ભાર વહીશું?
હવે તો ખર અધિકાર પંચ ને અરજી કરીશું,
અને એક દિવસ આપણો હક્ક લઇ ને જ રહીશું.

અરે તુચ્છ માનવો,
તમે અક્કલ વગરના ને ગધેડો કહો છો,
વૈતરું કરનારને અમારો ભાઈ ગણો છો,
અરે, તમારું કઈક તો સરખું સ્ટેન્ડર્ડ રાખો,
હવેથી કોઈ સારા માણસ ને ગધેડો કહેવાનું રાખો!

પછી તો એ માગણીઓનું લાંબુ લિસ્ટ વાંચી ગયો,
સાંભળીને એક એક ગધેડો તાનમાં આવી ગયો!
કેટલાકે તો ગળાને છુટ્ટું જ મુકી દીધુ,
અને ઉચા સાદે મન મુકી ને ભૂંકી લીધુ!

લીસ્ટમાં શું હતું?
હવેથી માલ અને માઈલેજ પ્રમાણે નૂર વસુલાશે,
આપણી ઉપર બેસનારની પણ ટીકીટ લેવાશે.

ડફણાથી એન્કાઉન્ટર કરનાર ને આપણે ઠીક કરીશું,
નહિ તો એને તો સી.બી.આઈ.ની તપાસમાં ફિટ કરીશું.

માણસના ડચકારા પર હવે અમે નહી દોડીએ,
અમારો ચારો ખાઈ જનાર ને અમે નહિ છોડીએ,

અમારા વિશ્વમાં અમારું જ તંત્ર રહેશે,
પોતાને ગમતી ગધેડી પસંદ કરવા માટે દરેક ગધેડો સ્વતંત્ર રહેશે.

હવેથી પહેલી તારીખે હાથમાં પગારનો ચેક હશે,
અને ધોડાની રેસમા આપણો અલગ ટ્રેક હશે,

કહેવતોમાંથી અમારો ઉલ્લેખ દૂર કરાવીશું,
આપણી આગળ લટકાવેલું ગાજર દૂર હટાવીશું.

અરે 'ખર-સુતો',
'ના હું તો ગાઈશ' નો પાઠ પાઠ્ય પુસ્તકમાંથી રદ થશે,
અને હવે તો એક એક ગધેડો ભૂંકવામાં વિશારદ થશે,

હવે તો આપણને બુલંદ અવાજે ભૂંકતા કોઈ નહિ રોકી શકે,
ન તો આપણને રીવર ફ્રન્ટ પર આળોટતા કોઈ ટોકી શકે,    

પછી તો વાતો, લાતો અને હાકલો ઘણી થઇ,
અને હોકારા પડકારા વચ્ચે સભા પૂરી થઇ.
 
એવામાં એક દિવસ એને એક મંત્રીનો ભેટો થયો,
એની સાથેની વાતચીતથી એ ઘણો પ્રભાવિત થયો.

એણે કહ્યું,
મને તમારો શાગિર્દ બનાવો,
અને દર પાંચ વર્ષે ચૂંટાવાનો કીમિયો બતાવો!

નેતા કહે,
કીમિયો બહુ સરળ છે.
આ દેશની જનતા બહુ ભોટ છે જે વોટ આપ્યા પછી સુઈ જાય છે,
અને એમાંજ આ બંદાનું કામ થઇ જાય છે!
દર ચુંટણીએ એમની આગળ વચનોનું ગુલાબી ગાજર લટકાવી દઉં છું,
અને એમ ને એમજ દર પાંચ વર્ષે ચૂંટાઈ જઉં છું!

સાંભળીને એ ખર નેતા વિચારમાં પડી ગયો,
એના મગજ પર પડેલો પડદો ઉપડી ગયો. 
એને લાગ્યું કે માણસ બની ને ગધેડા બનવું,
એના કરતા તો આપણે ગધેડાજ સારા છીએ.....(૩)

* આડિયું = તોફાની ગધેડા ને કાબુમાં રાખવા માંટે એના ગળામાં લટકાવેલું લાકડું
--
'બધિર' અમદાવાદી

Friday, January 14, 2011

તારી આભે ચઢેલી ઢાલમાં લબડતી ફૂદ્દી મારી હતી....

ભટકાવ્યું માથું ભિંત સમજી એ ભિંત નહીં પણ બારી હતી,
પછી તો હાથના હલેસા અને ભીની હવાની સવારી હતી.

દીવાદાંડીની જેમ ફરતી નજર એ નાજુક અદા તારી હતી,
તારી આંખના ઇશારે ચકરાવે ચડી એ પથારી મારી હતી.

તારી આભે ચઢેલી ઢાલમાં લબડતી ફૂદ્દી મારી હતી,
બદામ સમજીને અમે ખાતા રહ્યા એ સીંગ ખારી હતી!

બંધ લિફાફામાં મોકલી હતી એ ખુશ્બૂ ભરી ગઝલ મારી હતી,
ટપાલની રસિદ સમ દાદમાં મળેલી નવી ચંપલ તારી હતી.

'બધિરે' તો ખુદાથી બસ શોખ નજર જ માગી હતી,
સુહાગરાતે ઉઠાવ્યો ઘુંઘટ તો બેય આંખ ફાંગી હતી.
--
'બધિર' અમદાવાદી

Wednesday, January 5, 2011

ડુંગળી દૂરથી રળિયામણી!

શાલીં ગ્રામ એક કોર મુકાશે,
મહામુલા ડુંગળીબેન પૂજાશે.

મણ, કિલોના વજન ભુલાશે,
ડુંગળી તોલાના ભાવે વેચાશે.

કાંદાની ફોરમ પણ વખણાશે,
તહેવારે એના અત્તરો છંટાશે.

દર્શન  એના  દુર્લભ જો  થાશે,
શાકમાં ડુંગળીના ફોટા નંખાશે!

ડુંગળી વસાવવા લોનો અપાશે,
મણ કાંદાનો ધણી પાચમાં પૂછાશે.
--
'બધિર' અમદાવાદી